تحلیل و نقد شبه‌جمله در مغنی علامه ابن هشام انصاری |
|
| مقاله 2، دوره 12، شماره 25، پاییز 1391، صفحه 19-36 اصل مقاله (248 K) | |
| نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | |
| نویسندگان | |
| مریم دلاور* | |
| دکترای زبان و ادبیات عربی | |
| چکیده | |
| چکیده «شبه‌جمله» در نحو عربی بر ظرف و جارومجرور اطلاق می‌شود. ظرف و جارومجرور از مصداق‌های ترکیب‌اند و از دو اسم مانند «عندک» یا یک اسم و یک حرف مانند «فی الدّار» پدید آمده‌اند؛ جزء حرفی و ظرفی آن‌ها شایستگی مسند یا مسندالیه شدن را ندارند؛ و نیز هیچ‌گونه اسناد و نسبتی ندارند؛ تنها یک مشابهت صوری و ظاهری در شکل و پیکر آن دو با جمله و کلام در میان است؛ و وجه شباهت آن دو با جمله در پیوند و پیوست دو کلمه (ترکیب) با یک‌دیگر است. همین‌جاست که ویِِژگی‌های اصطلاح شبه‌جمله روشن می‌شود؛ از آن‌جا که شبه‌جمله خالی از اسناد است قابلیت‌های بسیاری ازجمله پیوند با ترکیب‌های اسنادی تام و ناقص را پذیراست و می‌تواند در این راستا دارای اسناد شود. بر این اساس گاه در جایگاه مبتدا (رُبَّ رجُلٍ قائمٌ) و گاه در موضع خبر (زیدٌ فی الدّار) و مانند آن قرار می‌گیرد. از آن‌جا که شبه‌جمله استقلال معنایی و مفهومی ندارد، نیازمند کلمه‌ای است که بدان معنا بخشد؛ از این‌رو لزوم تعلُّق، متعلِّق، و متعلَّق احساس می‌شود و هرچه متعلَّق قوی‌تر باشد معنا از استواری و ثبات و قدرت بیش‌تری برخوردار می‌شود. بنابراین، نخستین درجۀ تعلّق و بهترین و والاترین وجه آن را تعلّق به فعل و شبه‌فعل دانسته‌اند. نحویان معتقدند اگر متعلَّق فعل عام مذکور یا خاص مذکور یا محذوف باشد ظرف لغو و اگر از افعال عموم محذوف باشد ظرف مستقر است. هنگامی که ظرف مستقر باشد درواقع معنا و مفهوم از استقرار و استقلال مناسبی برخوردار است و از ذات ترکیب می‌توان بدان دست یافت ولیکن در ظرف لغو استقلال معنایی وجود ندارد و باید با توجه به متعلَّق و متعلِّق ظرف را دارای معنا و مفهوم کند. |
|
| کلیدواژگان | |
| کلید‌واژه‌ها: ظرف؛ جارومجرور؛ شبه‌جمله؛ متعلِّق؛ متعلَّق | |
| عنوان مقاله [ENGLISH] | |
| A Research in Ibn Hesham Ansari Ideas Including Sentence-Like & Koran Samples | |
| چکیده [ENGLISH] | |
| In Arabic Syntax, a ‘Sentence-like structure’ Phrase refers to a time or place adverbs, or noun complements. This concept and its form necessitates a brief look at concepts such as sentence, discourse, predication, combinations, composites, role of similitude in Arabic syntax. Since time and place adverbs, and noun complements are instances of combinations, and because they are made up of either two nouns, as in “end-dak”, or a noun and a proposition, as in ‘fed daar’;and since the propositional component as well as the adverbial component are not qualified to act as a subject or a predicate; and since they don’t bear any predication, but only a superficial similarity exists between their structure and a sentence; only similarity between them and a sentence is the link between their two components; and since they are not singular and they are similar to a sentence; and since there is no predication, therefore, they are not sentences. In other words, they are sentence-like structures. Moreover, because a phrase has no predication, it may accept a variety of features; it can be linked to whole or partial predicative combinations. As such as, it can have predication, and on this basis, it sometimes appears in the beginning, as in ‘Robba rajolen ghaem’, and sometimes as a predicate, as in ‘Zayd fed-daar’. Furthermore, since a sentence-like structure doesn’t bear any semantic and conceptual independence, it needs a word to provide meaning. Therefore, a need for the belonging, the belonged and the belonging-to is felt; and the stronger the belonged entity, more stable, more feasible, and more powerful the meaning will be. So, the first level of belonging and the best and highest aspect thereof is considered to be the belonging to a verb and verb-like form. However, experts in syntax believe that if the belonged is a common masculine, or a proper masculine or a released verb, then, the time or place adverb is an unlimited adverb; and if the belonged is a released common verb, the adverb is a limited adverb. When dealing with a limited adverb, the corresponding meaning bears an appropriate position and independence, it may be accessible through the concept of combination. In case of adverb, there is no semantic independence, therefore, it should be given meaning by considering the belonged and the belonging-to. | |
| کلیدواژگان [ENGLISH] | |
| Keywords: time and place adverbs, noun complements, sentence-like structure, the belonged word, the belonging phenomenon, Ibn Hesham | |
