استاد درس خارج حوزه علمیه قم تبیین کرد؛
نقش ادبیات عرب در فرآیند استنباط احکام شرعی خبرگزاری رسا ـ دومین سمینار ادبیات عرب در فرآیند استنباط در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد و حجت الاسلام والمسلمین محمد قائینی، نویسنده «دوره فقهی المبسوط فی فقه‌المسائل المعاصره» به شرایط و لوازم اجتهاد و استنباط احکام شرعی پرداخت.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دومین سمینار ادبیات عرب در فرآیند استنباط در سالن همایش‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد و حجت الاسلام والمسلمین محمد قائینی، نویسنده «دوره فقهی المبسوط فی فقه‌المسائل المعاصره» به جایگاه ادبیات عرب، شرایط و لوازم اجتهاد و استنباط احکام شرعی پرداخت.
وی به جایگاه و نقش ادبیات عرب در فهم مبانی دینی اشاره و تأکید کرد: ادبیات عرب، نقش ویژه‌ای در فهم مبانی دینی دارند و علوم لغت و علوم ادب به معنای عام ابزار فهم و صحت برداشت از متون است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم، مواد و هیأت را مبنای اجتهاد و استنباط احکام شرعی خواند و یادآور شد: استنباط حکم شرعی منوط به اجتهاد در مسائل اصولی و اصول فقه است؛ همچنین مراجعه به کتب ادبیات و لغت نیز لازم و ضروری است.
وی تصریح کرد: تقلید در مسائل ادبی و مسائل لغت با جایگاه فتوا تناقض دارد؛ گرچه از رجوع و تقلید در برخی از مقدمات اجتهاد با اصطلاح «توسط در اجتهاد» یاد می‌شود، اما اجتهادی که مبنای حجت برای دیگران نیز می‌شود، اجتهادی است که شامل اجتهاد در مقدمات نیز باشد.
حجت الاسلام والمسلمین قائینی افزود: مقلد در ادبیات همانند مقلد در اصول فقه مجاز به افتا نیست و برای هر فردی که مسائل اصول فقه اجتهادی حل نشود، فتوا دادن بی‌مورد است.
وی با اشاره به اهمیت وقوف به قواعد ادبی در اجتهاد خاطرنشان کرد: تأثیر قواعد ادبی در اجتهاد مشخص و واضح است، بنابراین بخش عظیمی از مشکلات استنباط احکام مبنی بر عدم وقوف بر مبانی دقیق مواد و هیأت است.
نویسنده «دوره فقهی المبسوط فی فقه‌المسائل المعاصره» به نقش لحن عربی در فهم مواد، مفردات و ترکیبات اشاره کرد و گفت: لحن عربی در فهم مواد مهمتر از لحن در ادای لغات است؛ زیرا ممکن است که فقیهی فصیح نباشد، اما لحن در فهم مواد و هیأت داشته باشد و قابل اعتماد و قابل استناد باشد.
وی یکی از آسیب‌های مقام استنباط را اشتراک لغات عربی با دیگر زبان‌ها خواند و تأکید کرد: معیار مفاهیم الفاظ و لغات بر حسب وضع عرب است؛ بنابراین اشتراک لفظی «اجاره به شرط تملیک» در زبان فارسی با زبان عربی، اشتراک معنایی ندارد و در زبان عربی به معنای بیع است.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم گفت: نمی‌توان با بیان کلیات، اهمیت و ضرورت علمی را اثبات کرد؛ بلکه باید در عمل به صورت جزئی و در مسائل اصول فقه، اهمیت این علم را بیان کرد، تا طلاب احساس نیاز کرده و در جهت فهم آن تلاش کنند.
وی در پایان به «دوره فقهی المبسوط فی فقه‌المسائل المعاصره» اشاره کرد و افزود: این کتاب به دلایلی به زبان عربی نوشته شد که در حال حاضر برخی از مجلدات آن از سوی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) به زبان فارسی ترجمه شده و در دست چاپ است و افراد دیگری که توانایی ترجمه داشته باشند، می‌توانند دیگر مجلدات آن را ترجمه کرده و در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند./908/پ202/ف