«صد کلمه در معرفت نفس همراه با برخی اشعار منتشر نشده استاد»، اثری است حاوی صد مطلب در معرفت نفس، به منظور تهییج و تحریص نفوس مستعده به خودشناسی و تعالی و ترقی نفسانی و تحصیل معارف حقه الهی، به قلم استاد حسن زاده و به زبان فارسی نوشته شده است.

ساختار

کتاب، مشتمل بر یک مقدمه بسیار کوتاه و صد مطلب حکیمانه است که با عناوین یک، دو، سه و... از یک دیگر جدا شده‌اند. در پایان کتاب، برخی از اشعار منتشر نشده استاد، ذکر شده است. [1]

گزارش محتوا

حضرت استاد، در مقدمه، چنین آورده است: «این صد کلمه که صد دانه در یک دانه است، برای خاطر عاطر آن عزیزی که شایق اعتلای به ذروه معرفت نفس است، از قلم این کمترین، حسن حسن زاده آملی، به رشته نوشته درآمده است که اگر مورد پسند افتد، او را بسند است».
اینک نمونه‌ای از آن کلمات: 1. آن که خود را نشناخت، چگونه دیگری را می‌شناسد؟
2. آن که گوهر ذات خود را تباه کرده است، چه بهره‌ای از زندگی برده است؟
3. آن که از مرگ می‌ترسد، از خودش می‌ترسد.
4. آن که طبیعتش را بر عقلش حاکم گردانیده است، در محکمه هر بخردی محکوم است.
5. آن که غذا را مسانخ مغتذی نیابد، هرزه خوار می‌گردد و هرزه خوار، هرزه گو و هرزه کار می‌شود.
6. آن که من عرف نفسه فقد عرف ربه را درست فهم کند، جمیع مسائل اصیل فلسفی و مطالب قویم حکمت متعالی و حقایق متین عرفانی را از آن استنباط تواند کرد؛ لذا معرفت نفس را مفتاح خزائن ملکوت فرموده‌اند. پس برهان شرف این گوهر یگانه؛ اعنی جوهر نفس، همین ماثور شریف «من عرف» بس است.
7. آن که در آثار صفات و اخلاق انسان‌ها و در احوال و افعال حیوان‌ها دقیق شود، حیوان‌ها را تمثلات ملکات انسان‌ها می‌یابد.
8. آن که معرفت نفس را مرقات معرفت رب گرفته است، نسبت قوی را به نفس، مانند نسبت ملائکه به رب، می‌یابد.
9. آن که نفس آگاه دارد، روی دل را با الله دارد و فرموده کشاف حقایق، امام به حق ناطق، جعفر صادق علیه‌السّلام را که «القلب حرم الله فلا تسکن فی حرم الله غیر الله» حلقه گوش خود کند.
10. آن که را آه و سوز و گداز که روح و ریحان و جنت نعیم اهل دل است و راز و نیاز که قرت عین عارف است، نباشد، پس نشاط و شادی او در چیست؟