کتاب نامه ها برنامه ها به قلم علامه حسن زاده آملی
کتاب نامه ها برنامه ها به قلم علامه حسن زاده آملی

کتاب نامه ها برنامه ها، مجموعه ای است از نامه هایی که حضرت علامه حسن زاده آملی برای عالمان، دانشمندان و مشتاقان طریق سعادت جاودانی در طی سالیانی به قلم وزین و رسین خویش نگاشته و برای ایشان ارسال داشته؛ این مجموعه آنچنان دارای غوامض معارف علمی و عملی است که هر رهرو و سالک را مطالعه، فهم و عمل به آن واجب است.

در کتاب نامه ها برنامه ها که مشتمل بر ۴۷ نامه است، حضرت علامه حسن زاده آملی در بسیاری از نامه ها برای کسانی که از ایشان استمداد دستورالعمل و برنامه داشته اند فرمایشاتی عرشی ذکر نموده اند که برای فهم این کلمات و دستورها نیاز به سالها پژوهش و کسب دانش در محضر بزرگان علم و معرفت است. از اذکار و اوراد تا دستورات روزانه عملی تا نحوه خوابیدن و بیدار شدن و خوردن و… در این کتاب موجود است که گفتار بسیار است، ولی دو صد گفته چون نیم کردار نیست. تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
برخی از دستور العمل ها

    خواب و خوراک و کار و زندگى را اندازه است که در کم آن بیم تباهى است، و در افزون آن ترس رسوائى. شکم‏ تهى‏ رهزن شود چنان‏که آکنده آن‏که سیر گرسنه دیدار نمى‏شود، و سیراب تشنه دلدار نگردد. میانه‏ روى مایه بلندپایگى و ارجمندى و نیکبختى است.
    امام صادق علیه السّلام فرمود در خانه ‏اى که خوانندگى‏ (غناء) مى‏شود از نزول بلاهاى دردناک ایمن نیست و دعا مستجاب نمى‏شود و فرشتگان نازل نمى‏شوند و خداى متعال از اهل خانه اعراض نموده و روى رحمت برگردانیده است.
    اندیشه‏ شب، جان را نیرو و پرتو دهد و نماز شب به مینو کشاند.
    برادرم‏ قدم اوّل در سلوک توبه و پاکى از گناه و دورى از گفتار ناپاک، و کردار و اندیشه‏هاى ناشایسته و خویهاى نکوهیده است.
    یک‏ نفس‏ از نفس ایمن مباش که دشمنى سخت رهزن و رهزنى سخت دشمن است. همواره در کمین است و اقتضاى طبیعتش این است. از شهوت و از شهرت بپرهیز و از معاشر ناجنس بخصوص از نفس بگریز
    قرائت قرآن مجید در شب و روز ترک نشود هرچند بقدر پنجاه آیه بوده باشد.
    دستور نماز شب. چون از خواب بیدار شدی بگو:…
    دستور چهله در ماه ذی القعده…
    دستور غسل توبه هر هفته…
    و…

برخی از اذکار

    مناجات محبین امام زین العابدین و سید الساجدین علیه السلام را فراموش مکن
    از امام  صادق علیه السلام روایت شده است که او در هر صبح و شام، ده بار این دعا را می خواند:…
    دعاى حجاب‏ امام صادق علیه السّلام که براى محفوظ بودن از اندیشه‏هاى بد مردم پلید سنگرى سخت استوار است:…
    وقتی با خدایت خلوت کن که بدن استراحت‏ کرده باشد و از خستگى بدر آمده باشد و در حال امتلاء و اشتهاء نباشد در آن حال با کمال حضور و مراقبت و ادب مع اللّه، خداوند سبحان را بدان ذکر شریف مى‏خوانى، عدد ندارد، اختیار مدّت با خود جناب‏عالى است مثلا در حدود بیست دقیقه یا بیشتر و بهتر اینکه کمتر از یک اربعین نباشد، بیشترش چه بهتر.
    دعای پیامبران و اولیای الهی…
    ادعیه و اذکار قرآنی…
    و…