کتاب حاضر دربردارنده فصل هایی است که از نظر گونه هویت معرفتی، هم مرتبه نیستند، به گونه ای که این پژوهش به هر سه سطح بنیادی، توسعه ای و کاربردی معطوف است؛ به این ترتیب که:
یکم:  مبانی نظریه فرهنگی علامه مطهری، که در فصل اول بیان شده است، در سطح بنیادی قرار دارد؛ چرا که بر تکوّن و تولید یک انگاره معرفتی نوپدید و ماهیتاً دینی در قلمرو فلسفه علوم اجتماعی دلالت دارد.
دوم: فرهنگ اسلامی؛ ماهیت، پویایی، فضیلت و کارکردها، تعاملات فرهنگ اسلامی و جامعه ایرانی، علل فرهنگی انحطاط تمدنی مسلمین و غرب و فرهنگ غربی، عناوین فصل های دوم، چهارم، پنجم و ششم هستند که جملگی در شمار تحقیقات توسعه ای هستند.
سوم. فصل سوم با عنوان حکومت دینی و مداخله در عرصه فرهنگ نیز مبحثی است که نتایج و رهاوردهای کاربردی به دنبال دارد.
هدف اصلی این کتاب عبارت از اکتشاف، ساختاربندی، و بسط نظریه فرهنگی استاد مطهری است.