فرض جامعه علمی این است که دانشمندان هدفی را در علم دنبال می کنند و در پی تولید انواع خاصی از نظریه ها هستند. این هدف، یا دستیابی به نظریه های تبیین گر صادق است، یا تولید نظریه های سودمند یا ارائه نظریه های پیش بینی کننده.
تبیین عقلانی علم همانا تبیین بر عوامل دورنی است. قید درونی به معنای این است که عوامل مذکور فقط با چهره هایی از رابطه میان نظریه ها با شواهد و قراین موجود سر و کار دارند.
موضوع اصلی کتاب نیز گویای تأکید بیشتر بر عوامل منطقی و معرفت شناختی تبیین علمی است؛ هر چند به ضرورت برای نشان دادن پاره ای کاستی های تبیین عقلانی و انگیزه چرخش رویکرد برخی از فیلسوفان علم به تبیین های غیرعقلانی و کوشش های بعدی برای آمیختن جنبه هایی از این دو رویکرد در تبیین های ترکیبی و میانه بر شماری عناصر ناخردگرایانه نیز اشاره شده است.
این کتاب از پنج فصل تشکیل شده است:
فصل اول- تجربه گرایی
فصل دوم- خردگرایی انتقادی
فصل سوم- ناخردگرایی
فصل چهارم- طبیعت گرایی دستوری
فصل پنجم- کثرت گرایی روش شناختی
این کتاب به قلم مرتضی فتحی زاده، شمارگان 1000 نسخه، 296 صفحه و قیمت 15000 تومان منتشر شده است.