اصلاح و بازنگری در الگوهای رفتاری، در امور جامعه و زندگی جمعی راهگشاست. خرد اصلاحگر و تجربه های بشری به ما می آموزد که گاه، قانون گذاران و سیاست گذاران نظام های سیاسی و گروه های فرهنگی و آموزشی، باید در الگوها و راه های رفته، بازنگری کرده و امور را به دقت بازاندیشی کنند. اصلاح الگوی مصرف یکی از مصادیق این بحث در جامعه ماست. الگوی مصرف و اصلاح آن، از عمده ترین مباحث در حوزه اقتصاد و اجتماع است؛ اما ژرف اندیشی و ژرف کاوی در این حوزه، آن را به موضوعی راهبردی و کلیدی و تأثیرگذار در حوزه های دیگر، از جمله حوزه سیاست و فرهنگ تبدیل می کند.
اگر صاحب قدرت در جامعه از موقعیت خود سوءاستفاده کند یا با کمک آن، برای به دست آوردن منافع شخصی و گروهی و حزبی خود حرکت کند، از الگوی مطلوب مصرف قدرت دور شده است. در استفاده غیرقانونی و غیراخلاقی از قدرت، با توجه به در اختیار داشتن رسانه های گوناگون، فرد با نفوذ در دیگران و تسخیر آنان و با سوءاستفاده از جایگاه و برتری خویش، برای تثبیت مقام خویش می کوشد و به گونه ای ناشایست، با آسیب رسانی روانی و جسمی و فکری به دیگران، از آنان بهره کشی می کند و همه امور جامعه را برای منافع شخصی و گروهی خویش می خواهد.
یکی از اهداف عمده و بنیادین نظام و اندیشه سیاسی در اسلام، عدالت است. در این منظومه فکری، همه امور با عدالت سامان می یابد و دادگری، سنجه و محک رفتار و گفتار حاکمان و شهروندان است. قرآن که سرچشمه حرکت مدنی و پویایی اجتماعی در میان مسلمانان است، به این آموزه توجه کرده است. درباره فلسفه بعثت و هدف از برانگیختن انبیا می خوانیم:«به راستی که ما رسولان خویش را با آیه های روشن فرستادیم و با آنان کتاب و میزان آوردیم تا مردم به برپایی قسط و عدالت برپاخیزند». بر پایه این اندیشه، یک ساعت عدالت ورزی از هفتاد سال عبادت برتر است.«در واقع عدل، منطق قرآن، پایداری قدرت، نظام حکومت، معیار سیاست ورزی، نورچشم حکومت ها، زیبایی سیاست و سیاستمداران و فزاینده برکت و آبادانی و عمران شهرهاست» یکی از راه های کشف عدالت در جامعه این است که رفتارها و الگوهای شهروندان را با خواسته ها و الگوهای همین فرهنگ مقایسه کنیم. واقعیت این است که جامعه ما در مصرف، جامعه ای قرآنی نیست و نوع رفتار و الگوی مصرف آن، مسرفانه است. اما اگر آن الگوها و کردارها را بهسازی کنیم، سرمایه و درآمدی کلان به دست می آوریم که می تواند تصمیم گیران و دولت اسلامی را برای رسیدن به شاخص های عدالت اقتصادی و توزیع ثروت در جامعه یاری دهد.
کتاب اصلاح الگوی مصرف از منظر سیاسی به کوشش سیدکاظم سیدباقری در سه فصل سامان یافته است:
فصل اول: مفاهیم و رویکردهای نظری
شامل دو مقاله با عناوین «اصلاح الگوی مصرف؛ پروژه سیاسی یا پروسه اقتصادی» و «بایستگی های الگوی مصرف در نظام ولایی»
فصل دوم: دولت و اصلاح الگوی مصرف
شامل چهار مقاله با عناوین «نقش دولت در اصلاح الگوی مصرف»،«اصلاح الگوی مصرف و ثبات سیاسی»،«نقش اصلاح الگوی مصرف در تأمین امنیت ملی» و «مبارزه با فساد سیاسی و اصلاح الگوی مصرف»
فصل سوم: نقش احزاب و نهادهای اجتماعی در اصلاح الگوی مصرف
شامل سه مقاله با عناوین «نقش روحانیت در اصلاح الگوی مصرف»،«نظارت عمومی و اصلاح الگوی مصرف»،«نقش احزاب و گروه های سیاسی در اصلاح الگوی مصرف»